Tài liệu giảng dạy Văn hóa sơ cấp

Đệ Tử Quy (25) – Tống Hoằng giàu không đổi vợ

Nguyên văn:

己有能，勿自私(1)；人有能，勿輕訾(2)。
勿諂(3)富(4)，勿驕(5)貧(6)；勿厭故(7)，勿喜新。
人不閒(8)，勿事攪(9)；人不安(10)，勿話擾。

Bính âm:

己(jǐ)                有(yǒu)              能(néng)，         勿(wù)            自(zì)                  私(sī)；
人(rén)            有(yǒu)              能(néng)，         勿(wù)            輕(qīng)             訾(zǐ)。
勿(wù)             諂(chǎn)           富(fù)，              勿(wù)             驕(jiāo)              貧(pín)；
勿(wù)             厭(yàn)              故(gù)，             勿(wù)            喜(xǐ)                  新(xīn)。
人(rén)            不(bù)                閒(xián)，          勿(wù)             事(shì)               攪(jiǎo)；
人(rén)            不(bù)                安(ān)，             勿(wù)             話(huà)              擾(rǎo)。

Chú âm:

己(ㄐㄧˇ)         有(ㄧㄡˇ)           能(ㄋㄥˊ)，        勿(ㄨˋ)            自(ㄗˋ)               私(ㄙ)；
人(ㄖㄣˊ)         有(ㄧㄡˇ)           能(ㄋㄥˊ)，        勿(ㄨˋ)            輕(ㄑㄧㄥ)        訾(ㄗˇ)。
勿(ㄨˋ)             諂(ㄔㄢˇ)           富(ㄈㄨˋ)，        勿(ㄨˋ)            驕(ㄐㄧㄠ)        貧(ㄆㄧㄣˊ)；
勿(ㄨˋ)             厭(ㄧㄢˋ)           故(ㄍㄨˋ)，        勿(ㄨˋ)            喜(ㄒㄧˇ)           新(ㄒㄧㄣ)。
人(ㄖㄣˊ)         不(ㄅㄨˋ)           閒(ㄒㄧㄢˊ)，    勿(ㄨˋ)            事(ㄕˋ)               攪(ㄐㄧㄠˇ)；
人(ㄖㄣˊ)         不(ㄅㄨˋ)           安(ㄢ)，             勿(ㄨˋ)             話(ㄏㄨㄚˋ)      擾(ㄖㄠˇ)。

Âm Hán Việt:

Kỷ hữu năng, vật tự tư; nhân hữu năng, vật khinh tí.
Vật siểm phú, vật kiêu bần; vật yếm cố, vật hỉ tân.
Nhân bất nhàn, vật sự giảo; nhân bất an, vật thoại nhiễu.

Lời dịch:

Mình có tài, chớ ích kỷ; người có tài, chớ khinh chê.
Chớ nịnh giàu, chớ kiêu ngôn; chớ ghét cũ, chớ thích mới.
Người không rảnh, chớ quấy rối; người bất an, chớ nói nhiễu.

Từ vựng:

(1) tự tư (自私): ích kỷ, chỉ vì ích lợi của mình, không nghĩ cho người khác.
(2) khinh tí (輕訾): tùy ý phê bình người khác. Khinh: tuỳ tiện. Tí: phê bình, phỉ báng, chỉ trích, chê trách.
(3) siểm (諂): nịnh, dùng ngôn ngữ nịnh bợ, lấy lòng người khác.
(4) phú (富): giàu có.
(5) kiêu (驕): kiêu ngạo tự đại.
(6) bần (貧): lắm miệng, lắm điều, lắm lời, làu bàu, lảm nhảm.
(7) cố (故): trước đó, cũ.
(8) bất nhàn (不閒): không rảnh. Nhàn: nhàn rỗi.
(9) giảo (攪): quấy nhiễu, làm rối lên.
(10) bất an (不安): bất an, bất ổn, không vui vẻ, khó chịu.

Lời giải thích:

Bạn có năng lực, không được ích kỷ, chỉ quan tâm đến bản thân mà từ chối giúp đỡ người khác, người khác có tài thì không được tật đố, nói xấu họ.

Không được lấy lòng người có tiền của, không được dùng thái độ kiêu ngạo đối đãi với người khác; không được ghét những thứ đã cũ hoặc những người thân và bạn bè cũ, không được chỉ thích những thứ mới hoặc những bạn mới.

Khi người khác không rảnh, không được quấy rầy họ bằng những chuyện vặt vãnh; khi người khác có tâm trạng không vui, đừng nói quá nhiều làm phiền họ.

Câu chuyện tham khảo:

Tống Hoằng giàu không đổi vợ

Tống Hoằng là người Trường An tỉnh Thiểm Tây, làm quan trong triều Hán Quang Võ Đế, ông ta đem bổng lộc phân cho họ hàng thân thích, trong nhà mình không có tài sản gì, là người nổi tiếng phẩm hạnh thanh cao.

Quang Võ Đế cùng chị gái là Hồ Dương Công chúa thảo luận về đại thần trong triều, Công chúa nói: “Tống Hoằng lòng dạ rộng lớn, đạo đức cao thượng, trong quần thần không ai có thể so sánh được a!” Quang Võ Đế muốn gả Công chúa cho Tống Hoằng, sau đó liền triệu kiến Tống Hoằng, nói với hắn: “Tục ngữ nói, thân phận tôn quý rồi sẽ đổi bạn bè, giàu có liền đổi vợ, đây cũng là chuyện thường tình của con người a?” Tống Hoằng nói: “Thần chỉ nghe nói bạn bè tâm giao lúc nghèo hèn không thể quên, vợ hiền chung hoạn nạn không thể bỏ.” Quang Võ Đế thế là chỉ có thể nói với Công chúa rằng: “Chuyện hôn sự này không làm được rồi!” (Trích từ “Hậu Hán Thư”)

Nguồn: ChanhKien Epoch Times

Xem tiếp: Đệ Tử Quy (26) – Chọn người thì nhìn ưu điểm, quên đi khuyết điểm người ta