Lời bạch: Năm 270 TCN, Phạm Thư gặp mặt Tần Vương, xác định được chiến lược viễn giao cận công, lấy nước Hàn và nước Ngụy làm mục tiêu công kích đầu tiên. Năm đó nước Tần tấn công Át Dữ của nước Triệu, bị Mã Phục Quân Triệu Xa của nước Triệu đánh bại.

Năm 262 TCN, danh tướng Bạch Khởi của nước Tần công chiếm Dã Vương, đem lãnh thổ nước Hàn cắt thành hai mảnh bắc nam,17 tòa thành của quận Thượng Đảng ở phía bắc Dã Vương chìm trong nguy hiểm. Tướng trấn giữ Thượng Đảng là Phùng Đình đem 17 tòa thành hiến tặng cho nước Triệu, Bình Nguyên Quân Triệu Thắng phụng mệnh Triệu Hiếu Thành Vương đến để tiếp nhận. Hành động lần này đã chọc giận nước Tần, trực tiếp thúc đẩy cuộc quyết chiến Tần-Triệu, đây chính là trận chiến Trường Bình nổi tiếng trong lịch sử.

Trận chiến Trường Bình bắt đầu từ năm 262 TCN, lúc ấy Bình Nguyên Quân phụng mệnh Triệu Vương đi Thượng Đảng nhận đất. Khi Triệu Hiếu Thành Vương cho Bình Nguyên Quân đi tiếp nhận mười bảy tòa thành này, còn mang theo một cái lệnh phong thưởng, phong tướng trấn giữ Thượng Đảng là Phùng Đình làm Hoa Dương Quân.

Phùng Đình rơi nước mắt nói: “Ta không muốn cùng một lúc làm ba việc bất nghĩa: Việc bất nghĩa thứ nhất là trợ giúp nước Hàn lấy được quận Thượng Đảng, nhưng còn ta, ta không thể lấy thân đền nợ nước, không thể sống chết cùng cái thành này; Việc bất nghĩa thứ hai, Hàn Vương từng nói với ta, nếu như không giữ được thì đem mười bảy tòa thành này hiến cho nước Tần, ta không có nghe lời Hàn Vương, lại đem mười bảy tòa thành này hiến tặng cho nước Triệu, đây là làm ngược với chủ của mình; Việc bất nghĩa thứ ba, nếu như ta đón nhận thụ phong chức Hoa Dương Quân, chẳng khác gì là bán đất cầu vinh, cho nên ta sẽ không tiếp nhận tước phong này.”

Ông cũng cảnh cáo Bình Nguyên Quân Triệu Thắng: “Ông nói nước Tần vốn cho rằng mười bảy tòa thành ở Thượng Đảng này đã là ở trong túi của nước Tần, móc túi là có thể lấy ra. Bây giờ lại chạy đến chỗ nước Triệu kia, chẳng khác gì là người nước Tần trồng trọt mà người nước Triệu thu hoạch, người nước Tần nhất định sẽ rất phẫn nộ. Nước Triệu hãy chuẩn bị tốt sách lược cho cuộc tấn công của nước Tần.”

Triệu Vương không nghe theo lời nhắc nhở của Phùng Đình. Hai năm sau, năm 260 TCN, nước Tần lại một lần nữa tấn công Thượng Đảng. Năm 261 TCN, nước Tần không ngay lập tức tấn công nước Triệu, mà là tấn công một nơi gọi là Câu Thị của nước Hàn, nay là Đông Nam của thành phố Yến Sư tỉnh Hà Nam, còn tiến công thành phố Lận của nước Triệu, nay là huyện Liễu Lâm tỉnh Sơn Tây.

Năm 260 TCN, nước Tần phái Đại tướng Vương Hột tấn công Thượng Đảng, bởi vì Thượng Đảng không chuẩn bị bất kỳ sự phòng thủ nào, nên rất nhanh đã bị vây hãm, dân chúng của mười bảy tòa thành nhao nhao trốn sang nước Triệu. Nước Triệu lúc này mới phái binh đi cứu viện Thượng Đảng, tướng quân lãnh binh là Liêm Pha.

Liêm Pha lần này cứu viện cho Thượng Đảng vô cùng vất vả, ông đã mấy lần giao chiến với nước Tần, lúc thắng lúc bại. Cho nên Liêm Pha liền thay đổi chiến lược, không đấu trực diện với nước Tần, mà là rút lui đến Trường Bình, nay chính là vùng lân cận huyện Bình Cao tỉnh Sơn Tây. Tại đó ông cho dựng doanh trại, dự định lấy phương thức làm tiêu hao binh lực rồi kéo đổ nước Tần.

Nước Tần xuất binh viễn chinh từ trong nước, việc bảo đảm hậu cần vô cùng bất lợi. Hơn nữa hai nước Tần-Triệu đều quyết chiến, chi phí cho binh lực rất lớn, mỗi ngày tiêu hao rất nhiều lương thực, cỏ khô, cung tiễn… Vì vậy biện pháp của Liêm Pha là tiêu hao quân Tần, khi đó bọn họ tự nhiên sẽ lui binh.

Lúc này Triệu Hiếu Thành Vương lại phạm vào một sai lầm, đó là trong lúc nước Tần và nước Triệu quyết chiến, ông lại muốn giảng hòa với nước Tần. Lúc ấy trên triều đình có hai loại ý kiến: Một ý kiến là muốn phái một người rất có địa vị và thân phận của nước Triệu đến nước Tần, nói rõ rằng nước Triệu rất coi trọng quan hệ với nước Tần. Chính là phái người đi giảng hòa với nước Tần. Người đưa ra đề nghị này là một đại thần gọi là Lâu Xương.

Nhưng đề nghị này đã bị quan Thượng Khanh là Ngu Khanh kiên quyết phản đối. Ngu Khanh nói: “Bây giờ nếu như chúng ta muốn giảng hòa với nước Tần, chúng ta không nên phái người đi nước Tần, mà nên phái người đến nước Ngụy và nước Sở.

Nếu như nước Ngụy và nước Sở chịu trợ giúp nước Triệu, họ có thể tấn công nước Tần từ đằng sau, như vậy nước Tần cũng bằng như là phía Bắc đánh nhau với nước Triệu, phía Nam đánh nhau với nước Sở và nước Ngụy. Hai tuyến tác chiến thì nước Tần sẽ không chịu được, dưới tình thế này, nước Tần khẳng định sẽ đồng ý giảng hòa với nước Triệu.”

Kết quả, Triệu Hiếu Thành Vương phạm vào sai lầm thứ hai. Sai lầm thứ nhất là ông ta không phái người đi giữ Thượng Đảng, sai lầm thứ hai chính là sai lầm về mặt ngoại giao. Ông ta phái một người có địa vị rất cao, gọi là Trịnh Chu đến nước Tần nghị hòa với nước Tần.

Trịnh Chu vừa đến nước Tần, nước Tần tiếp đãi Trịnh Chu với quy cách rất cao, cảm giác vô cùng coi trọng đối với việc nghị hòa của nước Triệu.

Triệu Hiếu Thành Vương hỏi Ngu Khanh: “Ngươi xem viễn cảnh việc nghị hòa này như thế nào?” Ngu Khanh nói: “Nước Triệu xong rồi! Tại sao nước Tần đối với Trịnh Chu khách khí như vậy chứ, chỉ sợ thiên hạ không biết, nước Tần thổi phồng chuyện này chính là muốn cho các nước chư hầu thấy một tín hiệu rõ ràng, đó là nước Triệu không muốn đánh nhau với nước Tần nữa, người nước Triệu đều không muốn đánh nhau với nước Tần, nước khác còn có thể tới cứu nước Triệu sao? Việc này cũng giống như cắt đứt ý nghĩ cứu viện nước Triệu trong đầu là các nước chư hầu.”

Ngu Khanh nói: “Hiện nay sứ giả do các nước phái đến nước Tần đã lần lượt đến nước Tần rồi, bọn họ đi chúc mừng thắng lợi lần này của nước Tần.”

Tuy nhiên, nước Tần xác thực gặp phải Liêm Pha ngoan cố chống cự, không cách nào vượt qua thành lũy mà Liêm Pha dựng lên. Lúc này Ứng Hầu Phạm Thư đưa ra một sách lược, chính là kế phản gián.

Ông phái người tung tin đồn khắp nước Triệu, nói Liêm Pha này là người mà nước Tần không sợ, bởi ông ta trận được trận thua, ông ta đánh nhau với Vương Hột nhiều lần, đánh trận nào là thua trận ấy, cho nên lão già Liêm Pha này là không dùng được nữa. Nước Tần sợ ai đây? Nước Tần sợ nhất người có có khí phách hiên ngang – danh tướng Triệu Quát, nếu như để Triệu Quát cầm binh, nước Tần sẽ không dám đánh nhau, khẳng định sẽ lập tức cuốn gói về nhà.

Tin tức này liền truyền khắp nước Triệu, cũng truyền đến tai Triệu Vương. Triệu Vương liền muốn dùng Triệu Quát đi thay thế Liêm Pha, quyết định này bị ba người kiên quyết phản đối. Người đầu tiên chính là phụ thân Triệu Quát, ông ấy lúc còn sống đã kiên quyết phản đối Triệu Quát làm tướng quân.

Phụ thân Triệu Quát là danh tướng nước Triệu, Mã Phục Quân Triệu Xa. Vào năm 270 TCN, nước Tần tấn công Át Dữ của nước Hàn, rất nhiều người đều không dám đi đánh nhau với nước Tần, nhưng Triệu Xa đã dũng cảm đứng ra, tại nơi Át Dữ này đã đại phá quân Tần, uy danh chấn động thiên hạ.

Con trai Triệu Xa chính là Triệu Quát, Triệu Quát khi còn bé cũng rất thích đọc binh thư, phàm là binh thư nào phụ thân đọc thì ông đều xem. Ông còn thích thảo luận cùng cha, hành quân đánh trận như thế nào, mỗi lần đàm luận đều nói đâu ra đấy. Triệu Xa đều nói không lại con, quả thật là cảm thấy sách lược hành quân đánh trận của con trai giống như một miếng bánh, giống trò trẻ con vậy.

Mẫu thân Triệu Quát rất vui, nàng nói với Triệu Xa: “Chàng nhìn con chàng, thật có tiền đồ. Cha nào con nấy, xem ra tương lai cũng có thể làm một tướng quân giỏi.”

Triệu Xa lúc ấy mặt liền biến sắc. Triệu Xa nói rằng Triệu Quát không thể làm tướng quân, bởi vì nó nói đến chiến tranh giống một miếng bánh vậy, nói đến quá nhẹ nhàng, đây chính là nguyên nhân nó không thể làm tướng quân.

Chiến tranh rất nguy hiểm, vả lại tình huống trên chiến trường là thiên biến vạn hóa, thay đổi trong nháy mắt, làm một tướng quân, gánh vác không chỉ là việc thắng thua của trận chiến, mà là tất cả sinh mệnh của binh sĩ, một quyết sách sai lầm liền có thể đưa mấy chục vạn binh sĩ vào tử địa, đây là một trách nhiệm vô cùng trọng đại.

Cho nên làm tướng quân phải thận trọng, như đứng trước vực sâu, như giẫm trên băng mỏng vậy, phải rất thận trọng, đồng thời phải tham vấn rộng rãi, trưng cầu ý kiến về các phương diện, như vậy vẫn còn sợ rằng có điều gì đó không ổn.

Thế còn Triệu Quát, nói đến dụng binh đánh trận này thì tựa như trò đùa, nếu như để hắn làm tướng quân, nhất định là một người bảo thủ, hắn cảm thấy rất nhẹ nhàng, cảm thấy mình rất dũng mãnh, hắn chắc chắn sẽ không đi trưng cầu ý kiến của người khác, cũng không nghe lọt ý kiến nào của người khác. Cho nên nếu như Triệu Quát lãnh binh, tương lai quân đội của nước Triệu nhất định sẽ bị chôn vùi.

Triệu Xa lúc sắp qua đời lại cho gọi Triệu Quát vào trước giường nói: “Phụ thân con lãnh binh đánh trận nhiều năm như vậy, mỗi ngày nơm nớp lo sợ, chính là sợ bại trận. Hôm nay ta đã nằm ở trên giường, sắp ra đi rồi, mới dám buông lỏng một chút. Còn con không có tài của đại tướng, tuyệt đối không nên gánh chịu trách nhiệm như vậy. Nếu không, tương lai sẽ có ngày con làm bại hoại gia phong của Triệu gia ta, bại hoại thanh danh của Triệu gia ta.”

Sau đó lại cho gọi mẫu thân Triệu Quát đến, ông nói: “Sau này nếu có ngày Triệu Vương muốn bổ nhiệm Triệu Quát làm tướng quân, nàng hãy đem lời nói này của ta nói lại cho Triệu Vương, nhất định không thể để Triệu Quát đi làm tướng quân.”

Ông dặn dò xong mới nhắm mắt ra đi. Sau khi Triệu Xa chết, Triệu Vương vô cùng thương tiếc. Bởi vì Triệu Xa lập được nhiều công lao to lớn, Triệu Vương bèn để Triệu Quát kế thừa tước vị Mã Phục Quân của cha.

Lời bạch: Triệu Hiếu Thành Vương tiếp nhận 17 tòa thành huyện Thượng Đảng, chọc giận tới nước Tần. Năm 260 TCN, nước Tần phái Tả Thứ Trưởng Vương Hột đánh chiếm Thượng Đảng. Triệu Vương phái Liêm Pha đi cứu viện. Để đối phó với quân Tần từ đường xa đến có nhược điểm về việc cung cấp hậu cần, Liêm Pha quyết thủ không chiến, để tiêu hao quân địch.

Nước Tần không thể làm gì, thế là phái người rải tin đồn, Triệu Vương tin vào tin nhảm, chuẩn bị bổ nhiệm Triệu Quát thay thế Liêm Pha. Lúc này Triệu Xa đã qua đời, mẫu thân Triệu Quát có nghe theo di ngôn của phu quân đi ngăn cản Triệu Quát làm tướng quân hay không, bà có thể thuyết phục được Triệu Vương hay không?

Mẫu thân Triệu Quát nghe nói Triệu Quát muốn cầm quân đánh trận, bà tự mình đi gặp Triệu Vương, truyền đạt lại di ngôn của Triệu Xa trước khi chết. Bà lại nói với Triệu Hiếu Thành Vương: “Thần thiếp hiểu rất rõ phu quân của mình, khi ông làm tướng quân, mỗi ngày đều cung kính bưng bát cơm cho những người lớn tuổi và người có đạo đức, bê bát cơm đến tận tay họ, rất biết tôn kính người khác như thế nào.

Đồng thời một khi ông tiếp nhận mệnh lệnh của Quốc Quân và lãnh binh đánh trận, đều đem toàn bộ tiền Quốc Quân ban thưởng cho mình phân phát hết cho binh sĩ và tướng quân cấp dưới, bản thân một xu cũng không giữ lại. Hơn nữa trong ngày nhận được mệnh lệnh, lập tức liền ở lại trong quân doanh, không trở về nhà nữa. Ông còn đặc biệt giỏi lắng nghe kiến nghị từ các phía, cho nên Triệu Xa là một vị tướng rất giỏi.”

Bà nói: “Thế nhưng còn Triệu Quát, hoàn toàn không giống với cha mình, vừa nghe đến Quốc Quân bổ nhiệm làm tướng quân, gánh vác trách nhiệm lớn như thế, thì không phải là rất cẩn trọng, rất lo lắng, ngược lại là vênh vang đắc ý.

Không có một binh sĩ nào dám ngẩng đầu nhìn nó, nó tự cho mình là một người rất oai phong. Đồng thời nó đem tất cả tiền Quốc Quân ban thưởng mang về nhà, nhìn ngắm các nơi, xem nhà ở chỗ nào tốt, đất đai chỗ nào phì nhiêu, chuẩn bị mua sắm đất đai cho mình. Thế nên người con trai này không giống với cha mình, là không thể dùng được.”

Tuy nhiên, Triệu Hiếu Thành Vương không nghe khuyến cáo.

(Còn tiếp)
Xem thêm Loạt bài “Tiếu đàm phong vân”

Bi Hui biên tập
Sương Sương biên dịch
Quý vị tham khảo bản gốc từ Epoch Times Hoa ngữ

Mời quý độc giả ghé thăm trang Epoch Times Tiếng Việt để cập nhật thêm nhiều bài viết hữu ích hơn.

Xem thêm:
• Tiếu đàm phong vân – Tập 24: Biến cục lịch sử (4)
• Tiếu đàm phong vân – Tập 24: Biến cục lịch sử (3)