Lời dịch

Kén rể chọn dâu, nếp nhà xem trước
Khuê phòng thanh khiết, bếp núc tảo tần
Đôn hậu cẩn thận, giữ đạo thuận tòng
Đức hạnh nết na, không cần nhan sắc
Con nhờ đức mẹ, lấy chồng hiển vinh
Con hiếu cháu từ, vợ hiền con quý

Nguyên văn chữ Hán:

婚姻擇配，先看家風
清潔閨房，主饋頻藻
寡言謹厚，執順唱隨
德行表儀，不須顔色
子資母德，女出宮妃
子孝孫慈，妻賢子貴

Âm Hán Việt:

Hôn nhân trạch phối, tiên khán gia phong
Thanh khiết khuê phòng, chủ quỹ tần tảo
Quả ngôn cẩn hậu, chấp thuận xướng tùy
Đức hạnh biểu nghi, bất tu nhan sắc
Tử tư mẫu đức, nữ xuất cung phi
Tử hiếu tôn từ, thê hiền tử quý

Diễn giải:

Lựa chọn dâu, rể cho chuyện hôn nhân thì trước tiên là xem gia phong nhà người ta.

Chọn người giữ nhà cửa sạch sẽ thanh khiết, biết lo toan đảm đang việc nhà cửa, bếp núc. 

Người phụ nữ đôn hậu, nhã nhặn khiêm hòa, biết giữ Đạo nhu thuận của người phụ nữ, ắt có đức dày nâng đỡ gia đình.

Chọn người đức hạnh nết na, thuỳ mị không cần phải có nhan sắc. bởi vì người đức hạnh thì sau này con trai sẽ nhờ đức người mẹ mà hiền năng, con gái nhờ đức người mẹ mà cao quý, sẽ được những gia đình cao quý vinh hiển tìm đến kết duyên.

Con cháu hiếu thuận, sống có nhân nghĩa, vợ hiền con cái có đạo đức là điều quý giá nhất của một gia đình.

Câu chuyện tham khảo:

Gia Cát Lượng kén vợ

Hoàng Nguyệt Anh là người huyện Bạch Thủy (nay là Hồ Bắc), là con gái của danh sĩ Hoàng Thừa Ngạn và Thái phu nhân. Tương truyền bà có trí tuệ hơn người, nhưng dung mạo cực kì xấu xí, được liệt vào một trong 5 người xấu nhất lịch sử Trung Hoa.

Gia Cát Lượng 25 tuổi mới tính đến chuyện tìm vợ. Hoàng Thừa Ngạn biết Gia Cát Lượng muốn tìm người kết hôn, liền nói với ông rằng rằng: “Ta có một đứa con gái da dẻ đen đúa, dung mạo xấu xí, nhưng có thể xứng đôi với cậu”. 

Sau đó Hoàng Thừa Ngạn đã mời Gia Cát Lượng về Hoàng phủ chơi để gặp mặt. Hoàng Nguyệt Anh tuy là cô gái xấu xí nhưng có kỳ tài, không phải là nữ nhi bình thường trong thiên hạ. Gia Cát Lượng lần đầu tới Hoàng phủ đã rất cao hứng. Khi tới nơi, ông đẩy cổng bước vào, đột nhiên, hai con chó rất to ở hành lang giữa hai căn nhà chính nhảy chồm ra và lao thẳng tới chỗ Gia Cát Lượng. Một a hoàn ở dưới mái hiên thấy vậy liền chạy đến dùng tay phát mạnh vào trán hai con chó.

Thoáng chốc, hai con chó đã dừng lại, không nhảy lên nữa. Khi a hoàn kia véo tai hai con chó thì chúng rất ngoan ngoãn và nhanh nhẹn đi về chỗ hành lang rồi ngồi xổm xuống. Gia Cát Lượng ban đầu có chút hoảng sợ, nhưng sau khi nhìn kỹ mới phát hiện ra hai con chó là hai cỗ máy được làm từ gỗ. Ông liền bật cười ha hả. Hoàng Thừa Ngạn ra nghênh đón Gia Cát Lượng thấy vậy cũng bật cười vui vẻ.

Gia Cát Lượng nhìn thấy Hoàng Thừa Ngạn bèn khen hai con chó gỗ được chế tác thật thần kỳ. Hoàng Thừa Ngạn nói: “Con chó gỗ là do tiểu nữ trong lúc rảnh rỗi đã làm chơi, không ngờ lại khiến cậu sợ hãi, thật là có lỗi quá!”.

Gia Cát Lượng sau khi biết được 2 con chó gỗ là do Hoàng Nguyệt Anh chế tác không khỏi giật mình kính phục. Gia Cát Lượng vừa đi vào vừa ngắm nhìn bốn phía và thấy trên vách tường có treo một bức tranh vẽ cảnh trong vườn hoa. Hoàng Thừa Ngạn lập tức giải thích: “Bức tranh này do tiểu nữ vẽ, xin đừng chê cười!”. 

Sau đó, Hoàng Thừa Ngạn lại chỉ vào luống hoa rực rỡ bên ngoài cửa sổ và nói: “Những cây hoa này đều là do tiểu nữ một tay trồng, tưới tiêu, nhổ cỏ và chăm bón”.

Lúc này trong lòng Gia Cát Lượng cũng đã biết rằng Hoàng Nguyệt Anh nhất định là một người đa tài đa nghệ, thông minh hơn người, có phẩm hạnh lại có tu dưỡng. Thế nên dù biết Hoàng Nguyệt Anh là một nữ nhân xấu xí, Gia Cát Lượng vẫn quyết định lấy làm vợ. 

Nhiều người tin rằng, Gia Cát Lượng sau này đánh trận có chế tạo ngựa gỗ trâu gỗ vận chuyển lương thực chính là do người vợ “xấu xí” này đã dạy cho.

Xem tiếp: Bài 21 – Vợ ác lụn bại

Trung Dung

Theo NTD Việt Nam

Mời quý độc giả ghé thăm trang NTD Việt Nam để cập nhật thêm nhiều bài viết hữu ích hơn.