Từ xa xưa, ông cha ta đã đề cao tầm quan trọng của gia quy trong việc giáo dục con cháu và gìn giữ nếp sống văn hóa gia đình. Gia quy không chỉ là những quy tắc, khuôn khổ cứng nhắc, mà còn là những giá trị đạo đức, truyền thống tốt đẹp được lưu truyền qua nhiều thế hệ. 

“Quốc gia có quốc pháp, nhà có gia quy”, từ xa xưa, gia quy đã đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục con người và định hình văn hóa gia đình.

Tại sao gia quy lại quan trọng?

Gia quy là nền tảng giáo dục đạo đức cho con trẻ. Thông qua việc tuân thủ gia quy, con trẻ học được cách tôn trọng người lớn tuổi, lễ phép, và những giá trị đạo đức tốt đẹp khác.

Gia quy giúp duy trì trật tự và sự hòa hợp trong gia đình. Khi mọi thành viên đều tuân thủ những quy tắc chung, gia đình sẽ tránh được mâu thuẫn và xung đột.

Gia quy góp phần hình thành nhân cách cho con người. Những đứa trẻ được giáo dục trong môi trường có gia quy tốt sẽ có ý thức trách nhiệm, biết quan tâm đến người khác và có khả năng tự lập.

Như câu cổ tục nói: “Không có quy củ, không thành vuông tròn”. Những quy gia đình tốt là sự kế thừa văn hóa, ảnh hưởng đến thế hệ hiện đại và đặc biệt là tác động sâu sắc đến con cháu sau này.

Tuy nhiên, hiện nay, nhiều bậc phụ huynh đã bỏ quên những lời dạy cổ. Cha mẹ bận rộn với công việc, thiếu thời gian quan tâm đến con, hoặc do ảnh hưởng của lối sống hiện đại, nhiều người cho rằng gia quy là lạc hậu và không còn phù hợp, không dạy dỗ con cái một chút nguyên tắc nào. Họ không biết rằng, thiếu gia quy, nuôi dạy ra những đứa trẻ không có ý thức về quy phạm, lễ nghi, cuối cùng sẽ tổn thất là chính con cái của mình.

Từ xưa đến nay, những gia quy được truyền miệng không chỉ là về lễ nghi, mà còn thể hiện sự giáo dục của một người.

Mỗi biểu hiện tinh tế của cử chỉ đều tiết lộ thông tin của bạn đến người xung quanh: giáo dục gia đình, phong cách gia đình, tính cách, sở thích, phẩm chất.

Gia quy không phải là những luật lệ cứng nhắc, mà là những lời khuyên, hướng dẫn con trẻ cách sống tốt đẹp.

Gia quy là một di sản quý giá của cha ông ta, đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục con cháu và gìn giữ nếp sống văn hóa gia đình. Mỗi gia đình nên xây dựng và thực hiện gia quy phù hợp để truyền tải những giá trị tốt đẹp cho thế hệ mai sau.

Nội dung về các quy tắc ứng xử trong gia đình và xã hội

1. Quy tắc ứng xử trong bữa ăn

• Khi cả gia đình cùng ăn, người lớn tuổi nhất phải ngồi vị trí chính giữa.
• Vợ chồng ngồi cạnh nhau, những người còn lại ngồi theo thứ tự từ lớn đến bé.
• Trẻ nhỏ được phép ngồi cạnh người lớn tuổi nhưng không được ngồi cao hơn.
• Phải đợi người lớn tuổi động đũa mới được phép ăn.
• Khi ăn phải nhai kỹ, không được nhai tóp tép, húp canh gây ra tiếng động, nên khép miệng khi nhai
• Không được cắm thẳng đứng đũa vào bát cơm vì đây là hành động tượng trưng cho việc cúng bái.
• Không được dùng đũa gõ vào nồi hoặc bát, đó được coi là hành vi của người ăn xin.
• Khi ăn phải đặt hai tay lên bàn, tay phải đỡ bát.
• Không được thay đổi vị trí sau khi đã ngồi vào bàn ăn.
• Khi gắp thức ăn cho khách không được hỏi “Bạn còn muốn ăn thêm không?”.
• Không được nhai đũa.
• Không được dùng đũa đảo thức ăn lung tung trong đĩa, chỉ được gắp thức ăn ở gần mình.
• Khi đến nhà người khác làm khách, phải đợi chủ nhà động đũa mới bắt đầu dùng bữa.
• Khi rót trà không được rót đầy chén.
• Vòi bình trà không được hướng vào người.

2. Quy tắc ứng xử trong đời sống

• Xưng hô phải với người lớn phải rõ thứ bậc, không nói như bằng vai phải lứa.
• Không được rung đùi.
• Không được xắn quần.
• Không được đi dép lê ra ngoài mà không mang giày.
• Không được cuộn tay áo.
• Không được la hét trước mặt người khác.
• Không được đặt tay lên vai người khác.
• Không tựa cửa và không được nói to.
• Khách đến thăm không được quét nhà.
• Không được nhìn người khác bằng cách liếc xéo.
• Khi đưa kéo cho người khác, phải đưa phần cầm của kéo cho họ.

3. Quy tắc ứng xử khi ra ngoài

• Phải chào hỏi người lớn tuổi trước khi đi và sau khi về.
• Quần áo không cần phải quá đẹp nhưng phải gọn gàng, sạch sẽ.
• Khi gặp người lớn tuổi phải đứng dậy chào hỏi.
• Không được đứng tán gẫu trên đường phố.
• Khi đi bộ phải thong thả, ưỡn ngực, ngẩng cao đầu, nhìn về phía trước.
• Khi gặp người hỏi đường phải trả lời cặn kẽ, khi hỏi đường người khác phải tỏ lòng biết ơn.
• Khi gặp người già, trẻ em, phụ nữ mang thai phải nhường đường, nhường chỗ.
• Ở nơi đông người không được chào hỏi, vái chào.

4. Quy tắc ứng xử khi đến nhà người khác

• Khi gõ cửa phải gõ nhẹ nhàng, nhịp nhàng, thường gõ một lần, sau đó chờ một lúc rồi gõ thêm hai lần, không được gõ cửa vội vàng, dồn dập vì gõ cửa vội vàng là hành động báo nguy hiểm.
• Đứng ngoài cửa gõ cửa nhẹ nhàng, đợi chủ nhà cho phép mới được vào.
• Khi trong nhà đang có khách khác, sau khi được chủ nhà giới thiệu phải chào hỏi tất cả mọi người, khi đi cũng phải chào hỏi như vậy.
• Khi trong nhà có khách khác không được tự ý ngồi xuống, nếu có chuyện cần nói hãy mời chủ nhà đến nơi khác để nói chuyện.
• Không được tự ý lục tung thư từ, sách vở của chủ nhà.
• Khi đến nhà người khác làm khách không được ngồi lên giường của họ.
• Khi làm khách không được đi vào phòng không có người.
• Khi trò chuyện phải chú ý lắng nghe, nhìn người đối diện với ánh mắt tập trung.
• Khi thấy chủ nhà ngáp hoặc nhìn đồng hồ phải xin phép về ngay.
• Không được đến nhà người khác vào giờ ăn hoặc giờ ngủ.

5. Quy tắc ứng xử khi đối nhân xử thế

• Không được nói về những khuyết điểm của người khác, không được khoe khoang về những ưu điểm của bản thân.
• Không được tiết lộ những chuyện riêng tư của gia đình cho người ngoài.
• Suy nghĩ kỹ trước khi nói, khi gặp người thất ý không được nói những lời kiêu ngoại, khi gặp người lớn tuổi không được nói những lời bi quan.
• Cẩn thận khi kết thân, khi cắt đứt quan hệ với người khác không được nói xấu họ.
• Không được xúc phạm người khác, không được đùa cợt người khác.
• Khi gặp người khuyết tật không được chế giễu họ, phải đặc biệt tôn trọng họ.
• Khi nhìn thấy người bán hàng rong gặp khó khăn không được lợi dụng họ.
• Khi giúp đỡ người khác không nên ghi nhớ trong lòng, đòi hỏi trả ơn; khi nhận được sự giúp đỡ của người khác nhất định phải báo đáp.
• Khi gặp chuyện phải bình tĩnh, không được làm những việc mà bản thân không thể làm được.
• Khi gặp chuyện phải suy nghĩ thấu đáo, không được hành động theo cảm xúc.
• Đừng làm cho người khác những gì bạn không muốn người khác làm cho mình, và nhớ đừng đùn đẩy những điều bạn không muốn làm cho người khác.

• Trên đây là những quy tắc gia đình cũ của Trung Quốc đại lục chúng ta, lễ nghi và phẩm chất của một người chỉ có thể được thể hiện trong các quy tắc gia đình.
• Nhiều người cho rằng gia quy là những quy tắc cứng nhắc, chỉ là những ràng buộc con người. Tuy nhiên, nếu không có gia quy, mỗi người trong gia đình, thậm chí mỗi người trong dòng họ sẽ hành động theo ý mình, không kính trên nhường dưới, không biết giáo dục con cái, thì hậu quả sẽ vô cùng tai hại.
• Do đó, gia quy không chỉ là điều cần thiết cho một thời đại nào đó, mà là điều cần thiết cho mọi gia đình. Gia quy như một di sản được truyền lại, ảnh hưởng đến thế hệ hiện tại và ảnh hưởng sâu sắc đến thế hệ mai sau.

Một nhà văn từng nói: “Di sản của một gia đình giống như một món đồ cổ quý giá.

Nó được nhiều người chăm sóc và gọt giũa qua nhiều năm, và nó đã âm thầm lắng đọng trong dòng chảy thời gian. Dần dần, di sản này cũng giống như đồ cổ, sẽ được bao bọc bởi một lớp vỏ bọc tinh xảo và già dặn, tĩnh lặng và ấm áp, tỏa ra hơi thở cổ xưa.

Đồ cổ có hình dạng, di sản vô hình, nó vô hình, vô hình, nhưng thấm vào xương máu của từng thế hệ trong gia đình. Trở thành sợi dây liên kết tinh thần giữa các thành viên trong gia đình, thậm chí trở thành một phần tính cách và số phận của họ. “

Gia quy tốt đẹp, như một món đồ cổ vô hình, ảnh hưởng đến con người một cách âm thầm.

Gia quy tốt đẹp là nền tảng cho sự phát triển thịnh vượng của một gia đình, có thể giáo dục nên những thế hệ con cháu xuất sắc.

Gia quy tốt đẹp, hơn nữa còn là sự kế thừa văn hóa, ảnh hưởng đến thế hệ hiện tại và ảnh hưởng sâu sắc đến thế hệ mai sau.

Gia quy tốt đẹp mới có thể hình thành nên gia phong tốt đẹp, gia phong tốt đẹp là báu vật vô giá của một gia đình.

Theo Vương Hòa, Nguồn: Aboluowang
An Hạnh dịch

Nguồn: NTD Việt Nam

Mời quý độc giả ghé thăm trang NTD Việt Nam để cập nhật thêm nhiều bài viết hữu ích hơn.