Nói tới chủ đề trà, có lẽ mọi người không còn xa lạ gì với trà. Ngày nay mọc lên vô số các quán trà, và những bộ đồ khiến người ta phải hoa mắt. Nhưng, hầu hết mọi người đều hay chú ý đến những thứ bề ngoài như bộ đồ uống trà, hãng trà,… mà có lẽ ít ai biết được nội hàm của chúng.

Văn hóa trà có lịch sử lâu đời, lịch sử tồn tại của trà nơi nhân gian vượt xa lịch sử văn minh nhân loại. Từ khai quật khảo cổ học trên thế giới cho thấy, văn minh nhân loại không chỉ có một lần, nên trà được mọi người công nhận và ưa dùng không thể chỉ có nền văn minh lần này.

Ở đây chúng ta sẽ điểm đôi nét về trà và văn hóa trà, hy vọng sẽ phủi bỏ trầm tích của thời gian làm mai mờ đi nét đẹp rực rỡ vốn có ban đầu của văn hóa trà.

Một câu chuyện Thần Tiên về trà

Trà không phải là một khái niệm mà những người hiện đại chúng ta chỉ biết để có thể nuôi dưỡng cảm xúc vui vẻ, bổ dưỡng, mà trà chính là lời nhắc nhở của Thiên Thượng đối với chúng ta cần luôn nhớ về cội nguồn của mình. Trà vốn có nguồn gốc từ nơi Thiên giới. Thần để cho con người thông qua thưởng thức trà mà khắc ghi tới sự giao phó của Thiên Thượng, và gìn giữ sự thuần khiết và cao thượng nơi con người; làm việc gì cũng có thể mang lại cho con người cảm hứng và dư vị giống như trà, vì vậy Thần mới đem trà lan tỏa nơi nhân gian.

Lần đầu tiên tôi được nghe những câu chuyện Thần Tiên liên quan đến trà là cách đây 5, 6 năm, tình cờ đây cũng là lần đầu tiên tôi biết đến và thưởng thức trà Phượng Hoàng Đan Tùng. Trong quá trình uống trà, một người tu hành đã cho tôi biết trà Phượng Hoàng Đan Tùng đã đến với thế giới như thế nào.

Loại trà này là thức uống hàng ngày của các vị Thần Tiên trên Thiên giới.

Một lần hai vị Đạo gia đang cùng nhau trò chuyện, một lúc sau, Tiên đồng dâng lên một chiếc ấm rỗng và một bát trà. Trên nắp chiếc ấm được chạm hình chim hạc, trên thân ấm có chạm hình rồng vàng. Một vị Đạo gia nhìn thấy cảnh này, và cảm thấy rằng vị Thần Tiên kia hẳn là muốn thi triển tuyệt chiêu đặc biệt nào đó.

Đúng như dự đoán, chỉ thấy vị Thần Tiên đó vung cây phất trần trong tay lên, Tiên hạc và rồng vàng biến thành thật. Tiên hạc bay ra mang tới một loại trà cổ vạn năm, còn rồng vàng bay ra mang đến nước cam tuyền dưới đáy biển, rồi đổ chúng vào trong ấm không. 

Vị Thần Tiên kia đưa tay đặt lên nắp ấm, công phu trong chốc lát thấy sắc nước càng đậm. Một lúc sau, vị Thần Tiên đối diện cảm thấy từng lỗ chân lông đều đang mở ra, một luồng năng lượng sảng khoái như gió thoảng tràn vào thân thể, ngũ tạng đều cảm thấy đặc biệt thoải mái, muốn với tay lấy chén trà và rót cho mình một ly, nhưng rồi nhớ rằng chỉ có một bát trà.

Thấy vậy, vị Thần Tiên kia mỉm cười và nói: Xin hãy lấy bát trà, không sao đâu, nhưng chỉ cho phép lấy từ bên trong của bát trà. 

Nghe những lời đó, vị Thần Tiên đối diện cảm thấy trong đó có bí ẩn gì đó, nên làm theo, cuối cùng từ trong cái chén đó lấy ra một cái chén khác cùng loại.

Sau khi lấy ra cái chén, bèn đặt nó trước ấm trà, trà trong ấm sẽ tự trào ra ngoài, khi đầy sẽ dừng lại. Lại uống nữa trà sẽ tự động tràn ra, không muốn uống nữa, sẽ dừng lại. 

Còn vị Thần Thiên (chủ nhân) không bao giờ đặt chén trà trước ấm trà mà chỉ cầm trên tay, nhưng nước trà vẫn tự đầy, cho đến khi không muốn uống nữa, trà trong bát cũng không còn nữa.

Một vị Thần Tiên đang chơi đàn, âm thanh du dương của tiếng đàn rất vui tai, lúc này phảng phất một làn hương trà bay lên, vị ấy đột nhiên cảm thấy ý nghĩ, cảnh giới nghệ thuật của mình thăng hoa, như bước vào một trạng thái mới,  lúc này tiếng đàn không chỉ êm tai mà còn lay động lòng người, loại bỏ đi những vật chất bại hoại, tẩy sạch bụi phàm.

Trên Thiên giới, ở rất nhiều tầng trời đều có những cây trà, những vị Thần Tiên uống trà là một kiểu thưởng thức siêu việt, không hẳn là hưởng thụ, mà đúng hơn là trạng thái tự nhiên của sinh mệnh. Bởi vì Thần Tiên chính là tự tại tiêu diêu!

Ở một ý nghĩa nào đó, trà đã trở thành hình ảnh trực tiếp và phổ biến nhất của quan điểm vũ trụ ‘thiên nhân hợp nhất’, thưởng thức nhân sinh và triết lý vũ trụ từ trà, tìm tri kỷ tâm tình từ trà, thoát khỏi bệnh tật từ trà…

Trà được phát hiện như thế nào trên thế giới?

Khi một nền văn minh ra đời, Thiên Thượng sẽ cử một vị Thần đến để dẫn dắt con người hiểu một số sự vật hoặc phát triển một số phương diện. Chúng ta có thể biết được điều này trong mô tả của Hiên Viên Hoàng Đế trong “Sử ký”.

Trong kinh điển cổ dược học cổ đại của Trung Quốc, và là cuốn sách dược đầu tiên lâu đời nhất trên thế giới “Thần Nông bản thảo kinh” ghi lại: “Thần Nông đã nếm thử một trăm loại thảo mộc, một ngày mắc phải 72 loại chất độc và lấy trà để giải”.

Thực ra, trà vốn là do Thiên Thượng phái đến và tồn tại trên thế gian này từ rất lâu, chỉ là con người ta không nhận ra vai trò cũng như ý nghĩa của sự tồn tại của nó. Nó đang chờ đợi, chờ đợi kỳ ngộ, một cơ hội để bộc lộ tài năng. 

Khi Thần Nông nếm thử trăm loại dược thảo, bị trúng độc bởi cổn sơn châu sắc xanh vàng, đúng lúc ngã xuống cây trà dưới chân, trà rất vui vẻ và hân hoan, cảm thấy ngày xuất hiện của mình cuối cùng đã tới, và nó không muốn để mất cơ hội. Với sự kết hợp hoàn hảo của giọt sương, đem sức mạnh của trà hoà tan vào trong sương, rơi xuống miệng của Thần Nông. Từng giọt giống như nước suối trong veo, loại bỏ độc tố trong cơ thể Thần Nông, giúp Thần Nông tỉnh lại và được cứu sống, cây chè rung rinh những chiếc lá hạnh phúc. 

Thần Nông mỉm cười hiểu ý và hoàn thành một cuộc “giao tiếp đánh dấu thời đại” với nhau, từ đó “trà” xuất hiện trong ý thức tư tưởng của con người và dần dần trở thành một trong bảy thứ thiết yếu trong đời sống hàng ngày của người Trung Quốc (củi, gạo, dầu, muối, tương, giấm và trà).

Mặc dù đây là một truyền thuyết, nhưng nó đã ghi lại sự thật rằng, trà có chức năng giải độc. Bởi vì thời thượng cổ không có văn tự nào ghi chép lại, nhiều điều đều là truyền miệng, hoặc cách thắt nút dây để ghi nhớ sự việc. Sau này, theo thời gian trôi đi, con người đã vô thức sử dụng các khái niệm và cách hiểu hiện tại để đo lường lịch sử đã qua, và thời gian trôi qua càng lâu thì nhận thức của con người về giai đoạn lịch sử không được ghi chép lại càng cách xa thực tế.

Sau khi trà được Thần Nông tìm ra, sau một thời gian dài tìm tòi, ông đã dần nhận ra tác dụng của trà đối với cơ thể con người. Sau đó, vào thời Viêm Hoàng – ông tổ của nền văn minh phát triển lần này, phong tục uống trà bắt đầu lưu truyền.

Tương truyền một câu chuyện thú vị như thế này: 

Hoàng Đế dẫn đoàn tùy tùng vào trong núi sâu để đi săn, và Hoàng Đế cảm thấy khát nước nên đã cho tùy tùng nấu nước để giải cơn khát. Kết quả là khi nước sôi, một vài chiếc lá trà bị gió thổi rơi vào nước sôi, một lúc sau nước đổi màu. 

Các tuỳ tùng giật mình sợ hãi, vốn nghĩ sẽ đổ nước đi nhưng Hoàng Đế sai người đến giục, người tuỳ tùng đã uống thử một ngụm, cảm thấy hương thơm rất ngon nên đã dâng lên Hoàng Đế. 

Hoàng Đế nhấp thử cũng cảm thấy rất ngon, và sau đó người tùy tùng mới kể lại ngọn ngành câu chuyện. Hoàng Đế không trách tội anh ta, mà còn yêu cầu anh ta tìm thêm một số lá cây này để mang theo, phòng khi sau này Hoàng Đế cần. Từ đó lưu truyền tục uống trà bằng nước sôi.

Trên thực tế, trong thời cổ đại, trà chủ yếu được sử dụng cho mục đích chữa bệnh. Vì lúc đó rừng rậm có rất nhiều, cây cối cao nên khi các cây trao đổi không khí tuần hoàn với thiên nhiên, chúng đều hòa tan một số vật chất riêng của chúng vào không khí, điều này làm cho khu rừng bị “chướng khí ngút trời”. 

Hơn nữa khi đó con người mới bước vào giai đoạn khai hoá, khả năng thích ứng với thế giới bên ngoài rất yếu, lại còn phải tham gia chiến tranh. Trong hoàn cảnh đó, trà đã đóng một vai trò rất quan trọng. Nhờ tác dụng giải khát và giải độc của trà, người xưa có thể chiến thắng trong các trận chiến và đặt nền tảng cho sự sáng tạo của nền văn minh.

Từ một góc nhìn khác, việc Thần Nông nếm hàng trăm loại thảo mộc, bề ngoài dường như là điều không thể tránh khỏi trong quá trình khám phá; thực ra khắp nơi nhân gian đầy những nhân tố bất hảo như cám dỗ, lợi ích, dục vọng, tự tư… lúc này chính là cần sử dụng sức mạnh chất lượng có trong chính trà: tính cách đạm bạc, thuần khiết, vị tha, mới là con đường giải quyết!

Minh An

Nguồn: NTD Việt Nam

Mời quý độc giả ghé thăm trang NTD Việt Nam để cập nhật thêm nhiều bài viết hữu ích hơn.