Bhutan nằm giữa Ấn Độ và Trung Quốc, là một trong những quốc gia biệt lập nhất thế giới. Ẩn mình trên dãy Himalaya, có nền kinh tế được xếp vào danh sách những nước kém phát triển; thậm chí con số nghèo đói và mù chữ thuộc loại đáng báo động, nhưng Bhutan lại là quốc gia hạnh phúc nhất thế giới.

Ngày quốc tế hạnh phúc 20/3 được Liên Hợp Quốc tôn vinh đã lấy ý tưởng từ Bhutan, quốc gia duy nhất lấy chỉ số Tổng Hạnh phúc Quốc dân (GNH – Gross National Happiness) để quản lý và phát triển đất nước. Thay vì GDP và những chỉ số đánh giá nền kinh tế, ở đất nước Nam Á này, người ta quan tâm đến các chỉ số đặc biệt về môi trường, bảo tồn giá trị văn hóa, mức độ hài lòng với cuộc sống, giờ ngủ bình quân của người dân…

Ngay sau khi có ca nhiễm viêm phổi Vũ Hán đầu tiên do một du khách Mỹ đến từ Ấn Độ, thủ tướng Bhutan đã ra lệnh đóng cửa biên giới, hạn chế tất cả khách du lịch đến quốc gia này.

Thủ tướng Bhutan, Lotay Tshering, từng nói: “Khi chúng tôi hiểu rằng tiền bạc và tài sản vật chất không thể chuyển hoá thành những gì bạn thực sự muốn trong cuộc đời… như sự bình yên trong tâm trí và hạnh phúc… vậy thì tại sao chúng tôi phải đặt nó làm mục tiêu sống của mình? 

Chúng tôi phải nghĩ cho thế hệ tương lai. Vậy nên, chúng tôi thực hành và trân trọng những giá trị của Tổng Hạnh phúc Quốc dân. Đó là lý do tại sao về mặt kinh tế chúng tôi không giỏi giang, tất cả những sự cân bằng chúng tôi cố gắng duy trì là nhằm đảm bảo mỗi quyết sách là vì sự phát triển bền vững, vì thế hệ mai sau”. 

Để giữ gìn bản sắc văn hóa, Bhutan chú trọng đến hai điều: Bảo vệ môi trường tự nhiên và niềm tin tôn giáo. Với phương châm ấy, Bhutan không ồ ạt phát triển ngành công nghiệp du lịch.

Hơn hai phần ba người dân Bhutan theo đạo Phật

Hình ảnh các tu viện Phật giáo ẩn hiện trong làn mây khói trầm mặc không phải xa lạ ở Bhutan. Người dân nơi đây vẫn giữ gìn được nền văn hoá Phật giáo Himalaya truyền thống còn sót lại trên thế giới. Họ luôn tin vào luật nhân quả nên sống rất từ bi, nhân ái và làm những việc tốt cho người khác. Điều đó khiến cho cuộc sống của người dân Bhutan càng trở nên yên bình. Thậm chí, tại Bhutan, không hề có tội phạm.

Khoảng cách giữa các tầng lớp trong xã hội không quá tách biệt. Người dân Bhutan rất thân thiện, một hoàng tử có thể chơi bóng với trẻ em mà không có bất cứ sự phân biệt nào. Họ hiểu rằng mỗi sinh mệnh đều bình đẳng về nhân cách và hạnh phúc, quyền lực và tài sản không quyết định được vị thế của mỗi người.

Thủ tướng Lotay mỗi thứ Năm hàng tuần đều đạp xe lên chiếc đồi dốc bên ngoài Thimphu – thủ đô của Bhutan. Đích đến của ông là tượng Phật Dordenma cao 169 feet (khoảng 51.5 mét), một trong những bức tượng lớn nhất thế giới. Nhiệm vụ của ông là: tập thể dục để tăng cường sức khoẻ, sau đó cầu nguyện và thiền định để tâm trí sáng suốt hơn.

“Khi chúng ta mạnh mẽ, điều đó không chỉ có liên quan tới sức mạnh cơ bắp. Nó bao hàm cả sức mạnh tinh thần, sức mạnh của những nơron thần kinh. Và việc cầu nguyện hay thiền định là những nguyên liệu giúp các nơron của bạn khoẻ mạnh”. 

Thủ tướng làm bác sĩ tiết niệu và bác sĩ phẫu thuật đã hơn 20 năm. Trở thành một bác sĩ là một phần hạnh phúc của ông. Và cầu nguyện là đam mê của ông, giúp ông bảo vệ những giá trị của mình. “Tôi xuất thân từ một gia đình truyền thống, tôi luôn nghĩ mình phải giúp đỡ người khác. Tôi nghĩ trở thành một thầy tu sẽ giúp hoàn thành tâm nguyện này. Nhưng mẹ tôi nói rằng tại sao con không trở thành bác sĩ, như vậy con có thể giúp đỡ những người thực sự cần con. Vậy là tôi quyết định trở thành bác sĩ”. 

Trẻ em ở đây được đi học miễn phí, người dân đến bệnh viện không cần lo chi phí khám chữa bệnh. Nhà nước có Bộ Hạnh phúc để quản lý và đảm bảo cuộc sống cho dân. Với họ, hạnh phúc đơn giản chính là được sinh ra trên thế giới này. Họ luôn hài lòng và biết ơn những gì mình có.

Trân trọng tự nhiên vào môi trường như sinh mạng

Bhutan được mệnh danh là Vương quốc “Rồng Sấm”. Thiên nhiên ưu ái ban tặng nơi đây vẻ đẹp núi non nên thơ. Nằm trên dãy Himalaya hùng vĩ, Bhutan có đến hơn 60% diện tích là những nơi hoang dã. Khung cảnh thiên nhiên ngoạn mục, không khí trong lành; rừng, động vật và môi trường được bảo vệ nghiêm ngặt. Hiến pháp Bhutan quy định rằng ít nhất 60% đất nước của họ sẽ phủ xanh bởi rừng. Việc chặt cây ở đây là vi phạm pháp luật, bạn có thể sẽ phải ngồi tù nếu không tuân theo. Việc đánh bắt cá cũng vậy, đây được cho là hành vi phá hoại thiên nhiên. Chính phủ khuyến khích người dân tự trồng cây lấy củi làm chất đốt và phục vụ cho xây dựng.

Hấp dẫn bởi cảnh quan thiên nhiên và văn hoá bản địa, số lượng du khách tới Bhutan cực lớn. Để không làm giảm đi chỉ số hạnh phúc của quốc gia, Bhutan đã đánh thuế du lịch 250 đô-la Mỹ/ngày/người. Khoản phí này dùng để bồi hoàn lại những tác động đến môi trường của du khách. Bhutan không những có lượng carbon trung tính, mà thực chất con số này là âm.

Đất nước này hợp tác với Quỹ bảo vệ Đời sống Thiên nhiên Thế Giới (WWF) để bảo vệ động vật hoang dã trong các công viên. Ở Bhutan, giết mổ động vật luôn bị cho là hành động sai trái và cấm kỵ nên họ nhập khẩu thịt chủ yếu từ Ấn Độ. Túi nilon bị cấm sử dụng ở đây từ năm 1999. Thuốc lá bị cấm từ năm 2005, đến nay, Bhutan trở thành quốc gia đầu tiên trên thế giới không hút thuốc.

Chăm sóc kỹ lưỡng cho hành tinh khiến họ cảm thấy hạnh phúc. Đối với người dân Bhutan, môi trường là yếu tố rất quan trọng. Không có những đô thị đông đúc, những tòa nhà chọc trời, người dân của vương quốc hạnh phúc được hưởng một bầu không khí trong lành, đầy sức sống. Vào các dịp lễ, người dân Bhutan không phải chen chúc, xô đẩy nhau trong những khu đô thị ngột ngạt, đầy khói thải như những nước khác.

Thực hành hạnh phúc trong nghỉ ngơi và ăn uống

Tại Bhutan hơn 2/3 người dân ngủ đủ 8 tiếng và họ rất quan tâm chăm sóc sức khỏe của mình. Họ không đánh đổi sức khoẻ để lấy tiền bạc, luôn cân bằng giữa nghỉ ngơi và làm việc.

Người dân Bhutan ăn uống khá đơn giản, hầu hết họ ăn chay. Ngay ở những nhà hàng hoặc khách sạn lớn, buffet cũng chỉ có 1 – 2 món thịt, 3 món rau và cơm, mì.

Người dân Bhutan cũng không quan tâm tới Internet hay TV. Họ quan niệm rằng những thông tin tuyên truyền trên Internet hoặc TV khi quá nhiều, đặc biệt là các thông tin tiêu cực, sẽ tạo nên lòng so sánh, đua tranh và những tin tức về các vụ án, những bộ phim khủng bố, bạo lực… sẽ tạo nên tâm lý hoang mang.

Khi tiếp nhận quá nhiều thông tin – mà thực chất phần lớn trong số đó không cần thiết với bản thân mình, con người bị ngập trong những suy nghĩ, mải mê lý giải những quan điểm, càng đặt ra nhiều nghi ngờ và càng xa rời bản chất nội tại. Từ đó sẽ tự gây nên tâm lý khủng hoảng, hoài nghi. Với người Bhutan, họ chỉ muốn những thông tin cần thiết cho mình và điều đó khiến họ cảm thấy hài lòng, họ sẽ dành thời gian để tận hưởng cuộc sống và tìm về với chính mình.

Truyền thống là tài sản quý giá của người Bhutan, họ khá khép kín dè dặt với ảnh hưởng của thế giới để bảo vệ lối sống mà họ tin tưởng. Quốc gia này chỉ mở cửa cho du khách từ những năm 1970.

“Chúng tôi ở Bhutan rất đặc biệt; chế độ dân chủ của chúng tôi cực kì, cực kì đặc biệt… theo cái cách mà chúng tôi luôn lấy các giá trị quốc gia làm nền tảng. Chúng tôi không bao giờ đặt lợi ích cá nhân lên trên lợi ích quốc gia”, Thủ tướng Lotay nói với tờ CNN.

“Khi chúng tôi nói về Tổng Hạnh phúc Quốc dân, chúng tôi không nói đến việc mở những bữa tiệc và cười ‘ha ha, hô hô’; thứ hạnh phúc chúng tôi tìm kiếm trong cuộc đời là sự hài lòng, tự chủ tâm trí, và tự chủ những mong muốn. Đừng ghen tị với người khác, hãy biết hạnh phúc với những gì bạn có; hãy biết đồng cảm, hãy trở thành xã hội mà bạn sẽ hạnh phúc hơn khi cho đi. Quốc vương của chúng tôi đã đúng khi gọi Tổng Hạnh phúc Quốc dân là sự phát triển của những giá trị. Nếu chính sách không đi kèm với các chỉ số hạnh phúc, nếu chính sách không thân thiện với môi trường, nếu chính sách không đảm bảo cho sự thịnh vượng của người dân, thì chính sách đó sẽ không bao giờ có mặt ở đất nước chúng tôi”. 

Để phòng chống dịch bệnh, Quốc vương Bhutan Jigme Khesar Namgyel Wangchuck đã từng nói: “Trong thời gian này, chúng ta cần thể hiện sức mạnh cá nhân, giữ đoàn kết và tương trợ nhau. Trong diễn biến của bệnh dịch, chính phủ sẽ có trách nhiệm loại giảm khổ đau cho người dân do virus này gây ra” – theo Kuensel.

Khi dịch bệnh bùng phát, Bhutan là nơi có lượng tình nguyện viên đông đảo nhất, người dân Bhutan luôn sẵn sàng giúp đỡ người khác, nhất là trong dịch bệnh, số lượng người đăng ký làm tình nguyện viên nhiều đến mức xảy ra ‘sự cố quá tải”:

“Trong một khoảng thời gian rất ngắn, hệ thống tình nguyện viên đã quá tải vì có quá nhiều người muốn tình nguyện. Và đó là một trải nghiệm đáng kinh ngạc khi thấy rằng không cần phải khuyến khích, mọi người tự nguyện đăng ký làm tình nguyện viên, muốn cống hiến một thứ gì đó cho cộng đồng” – Dechen Wangmo, Bộ trưởng Y tế Bhutan nói với VOA.

Ông Parks, Trưởng đại diện UNICEF nói: “Nếu có những bài học rút ra từ Bhutan, thì đó là về sự lãnh đạo từ bi của người đứng đầu. Bằng sự lãnh đạo từ bi,  sự đồng cảm sâu sắc, thực sự đứng vị trí của người khác, và sau đó là sự tích cực nỗ lực hỗ trợ mọi người trong suốt đại dịch khủng khiếp, khủng khiếp này”.

Quả thực, một quốc gia khá “tĩnh” trong khi nhiều nơi trên thế giới đang “động” bởi toàn cầu hoá và đại dịch! Trong dịch bệnh, người ta thấy người dân Bhutan bình tĩnh ứng phó, quan tâm lẫn nhau, và tình nhân ái hiện hữu khắp mọi nơi.

Mảnh đất này đầy ắp các giá trị đã xây dựng qua hàng trăm năm. Người Bhutan rất tin tưởng vào quan hệ nhân quả. Xưa nay, những người thành tâm hướng Phật luôn được che chở qua kiếp nạn. Hi vọng Bhutan sẽ mãi giữ được bản sắc và tâm hồn thuần khiết của đất nước mình, và sự yên bình sẽ vẫn ngự trị tại nơi đây.

Mộc Lam
Tham khảo CNN, Telegraph, Lifehack, National Thailand, VOA

Tìm hiểu phương pháp thiền định, nâng cao đề kháng, sống khỏe an nhiên.
Chi tiết xem tại đây.

Nguồn: NTD Việt Nam

Xem thêm:
• Bất ngờ về nguyên mẫu Tôn Ngộ Không: Là Thần khỉ, yêu quái, hay con người?
• Trí tuệ của các viên quan thời xưa khiến người đời thán phục